Krótki rys historyczny

Oświata szkolna w Ostrowie, podobnie jak w całym Królestwie Polskim, do czasu odzyskania niepodległości, znajdowała się na bardzo niskim poziomie. W 1915 r. miejscowy Wydział Narodowy po ustąpieniu władz rosyjskich, jednomyślnie uchwalił założenie szkoły polskiej z nauczycielem Polakiem i nauką prowadzoną w języku polskim. Pod rządami władz okupacyjnych niemieckich szkoła została przemianowana z rosyjskiej na czysto polską, do której Niemcy zmuszeni byli odnosić się tolerancyjnie ze względu na miejscową ludność. Społeczeństwo pozbawione w okresie zaborów polskiej szkoły przychylnie odnosiło się do spraw oświaty. Otwarcie tej szkoły nastąpiło 30 października 1915 r. Była to szkoła jednoklasowa, w której każdego roku do 1917 pracował jeden nauczyciel. Jesienią 1917 r. funkcję nauczycieli objęło małżeństwo Korczaków, tworząc dwie klasy i przekształcając szkołę na dwuklasową, która funkcjonowała w takiej strukturze do końca sierpnia 1920 r.  W październiku 1919 r. funkcję kierownika Szkoły Powszechnej w Ostrowie obejmuje Piotr Klejst, jest to jednocześnie pierwszy jej nauczyciel w niepodległej Polsce. Nauka odbywała się w tzw. "Drewniaku" - głównym budynku wybudowanym przez Rosjan ok.  1870 r.

      Kolejnym ważnym wydarzeniem związanym z rozwojem szkolnictwa w gminie Ostrów, było zezwolenie Inspektora Szkolnego Okręgu Włodawskiego w Parczewie na otwarcie i utworzenie publicznych szkół powszechnych od 1 września 1920 r. w następujących miejscowościach gminy: siedmioklasowa w Ostrowie, dwuklasowa w Jamach i jednoklasowa w Bójkach.

Starania dotyczące budowy nowego budynku szkolnego podjęto już w 1922 r., ponieważ w Ostrowie było aż 560 dzieci w wieku szkolnym, a miasto dysponowało jednym budynkiem, w którym mogło pomieścić się 60 dzieci. Trudności wynikały z dwóch powodów: braku działki pod budowę szkoły i braku pieniędzy. Podczas działań wojennych w 1920 r.  istniejąca cerkiew prawosławna została ograbiona przez wycofujące się wojska rosyjskie, budynek został uszkodzony, ale przetrwał. Cerkiew, pozbawiona opieki, z wolna uległa dewastacji. Decyzją władz grunt, na którym stała cerkiew, przeszedł na własność Skarbu Państwa, a następnie stał się własnością komunalną z przeznaczeniem pod budowę szkoły. W 1928 r. miejscowa ludność oraz saperzy rozebrali zdewastowaną cerkiew. Pozyskano około 120 tys. sztuk cegieł, które przeznaczono na budynek szkolny. Rada Miejska po uzyskaniu działki pod budowę otrzymała od Skarbu Państwa kredyt w wysokości 60 tys. zł pod zastaw całego majątku. W 1929 r. rozpoczęto budowę, prace trwały do 1935 r. Już w 1931 r. szkoła była częściowo wykończona, nauka odbywała się na parterze.

   25 maja 1935 r. Rada Miejska  podjęła uchwałę nr 48 i nadała jej imię "Szkoła - Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego". Od jesieni 1928 r. do 26 marca 1931 r. kierownikiem szkoły był Michał Górski. Dzięki jego wysiłkom został wzniesiony budynek szkolny, można powiedzieć, że jest to Jego pomnik, który sobie sam wybudował za życia. Zmarł na cukrzycę mając zaledwie 31 lat. Po jego śmierci, funkcję kierownika na krótko objął Franciszek Czaja, a od września 1931 r. do 23 marca 1941 r. - do chwili aresztowania przez Gestapo, funkcję tę pełnił Jan Delorm, który zginął w Oświęcimu.

    W 1939 r. Ostrów liczył około 5 tys. mieszkańców, znaczną część stanowili Żydzi. Po wybuchu wojny liczba ludności wzrosła ze względu na przybywających wysiedleńców z zachodnich ziem polskich wcielonych do Rzeszy. Warunki okupacyjne spowodowały znaczny upadek szkolnictwa. Niemcy zajęli Ostrów 12 października 1939 r. i zakwaterowali się w budynku szkolnym oraz w pobliskich domach. Zajęli również plebanię i wikariat. Naukę w szkole wstrzymano, ale miejscowi nauczyciele organizowali tajne komplety i rozpoczęli naukę w prywatnych mieszkaniach. Klasy młodsze uczyli: Roman i Maria Kowalczykowie, Lucyna Goławska, Augustyn Respondek. Klasy starsze zaś - Wanda Czerweny, Franciszek Czaja, Władysław i Stefania Gargaszowie, Stefan i Zofia Szkulnikowie, Edmund Kochański. Tajne nauczanie trwało do połowy lutego 1940 r., czyli do wznowienia nauki w szkołach powszechnych.

    1 września 1944 r. rozpoczęła się nauka w szkole w czterech wyremontowanych po zniszczeniach wojennych salach. Kierownikiem szkoły była od kwietnia 1941 r. Wanda Czerweny, nauczycielami: Franciszek Czaja, Stanisława Drozd, Edmund Kochalski, Zofia Poczatko, Augustyn Respondek, Maria Roman, Zofia Szkulnik, Lucyna Grzesiowa - przesiedlona z Bydgoszczy. W klasie VII (najwyższej) uczyło się tylko 10 uczniów. Wielu młodych ludzi wyjechało z Ostrowa, aby uczyć się w przyśpieszonych klasach gimnazjum i nadrobić stracony czas wojny.

    Od września 1952 r. kierownikiem szkoły podstawowej została Maria Roman i pełniła te obowiązki do sierpnia 1960 r. W tym okresie wykonano szereg prac remontowych: naprawiono podłogi i okna, przebudowano 6 pieców, wykonano frontowe drzwi i betonowe schody z dwóch stron budynku, pomalowane zostały wszystkie sale lekcyjne i korytarze. Powstało ogrodzenie placu szkolnego oraz budynek został otynkowany. Zakupiono pomoce naukowe - w tym pierwszy adapter.  Pieniądze na remont i pomoce naukowe pozyskano staraniem kierownika z państwowych funduszy, ze składek rodziców oraz ze sprzedaży uprawianych w okresie letnim konopi. W tym okresie do szkoły uczęszczało do 9 oddziałów ponad 300 uczniów.

    Rok szkolny 1961/62 rozpoczął się od wdrażania nowego systemu edukacji. Szkoły podstawowe stały się szkołami ośmioklasowymi. Od 1 września 1966 r. kierownikiem Szkoły Podstawowej w Ostrowie Lubelskim został Waldemar Żak. 22 lipca 1972 r. szkoła otrzymała sztandar i imię Manifestu Lipcowego.

    Rok szkolny 1973/74 to kolejny rok zmian w oświacie. Powstają zbiorcze szkoły gminne. Dyrektorem szkoły został Bronisław Jaksim, który jednocześnie był gminnym dyrektorem szkół.    22 lipca 1974 r. na budynku szkoły została odsłonięta tablica pamiątkowa poświęcona nauczycielom i uczniom, którzy zginęli podczas II wojny światowej.

    Rok szkolny 1981/82 rozpoczął się zmianami kadrowymi. Gminnym dyrektorem  został Zygmunt Smyk, a jego zastępcą Bronisław Jaksim. W związku z wprowadzeniem stanu wojennego ferie zimowe trwały od 14 grudnia do 3 stycznia 1982 r. W tym czasie do szkoły uczęszczało 380 uczniów.

    Kolejna zmiana kadry zarządzającej nastąpiła w roku szkolnym 1988/89. 1 września 1988 r. nowy rok szkolny powitał dyrektor Krzysztof Iwanek. W tym okresie plany rozbudowy szkoły z fazy projektowej przeszły do fazy realizacji. Wykonano fundamenty pod salę gimnastyczną i kotłownię oraz zgromadzono część materiałów budowlanych. We wrześniu 1991 r. salę gimnastyczną i kotłownię przekazano w stanie surowym, a w marcu 1994 r. oddano do użytku wykończoną i w pełni wyposażoną salę gimnastyczną z zapleczem sportowo-socjalnym. W dalszym ciągu trwa rozbudowa szkoły, we wrześniu 1995 r. oddano do użytku część dydaktyczną. W tym czasie naukę w klasach I - VIII kontynuowało 315 uczniów w 16 oddziałach. Zatrudnionych było 23 nauczycieli. Od 1 września 1996 r. funkcję dyrektora na okres 5 lat Zarząd Miasta i Gminy powierzył Beacie Czapskiej, która została wyłoniona w drodze konkursu.

1 września 1999 r. MEN wprowadziło  reformę systemu edukacji. W nowej strukturze pojawiły się trzyletnie gimnazja. W Ostrowie Lubelskim gimnazjum zostało umieszczone w budynku szkoły podstawowej. W pierwszym roku powstały trzy równoległe  oddziały, które zajmowały I piętro budynku. Uczniowie dowożeni byli do szkoły z okolicznych miejscowości, a mianowicie: Jam, Kaznowa, Kolechowic, Rozkopaczewa. Dyrektorem gimnazjum został Jerzy Marzęda. Szkoła podstawowa przekazała dla gimnazjum wyposażenie. Były to stare stoliki, krzesełka, regały i pomoce naukowe nie nadające się w większości do wykorzystania na lekcjach. Jedyny nowoczesny sprzęt, którym dysponowało gimnazjum to komputery przekazane gminie w ramach programu - "Internet w każdej gminie", który polegał na wyposażeniu szkół w nowoczesne pracownie komputerowe z dostępem do Internetu. Pracownie zostały ulokowane w budynkach, w których powstały lub miały powstać gimnazja. W czerwcu 2000 r. rozpoczął się remont budynku, a wraz z nim pozyskiwanie środków na jego wyposażenie w nowy sprzęt, meble i pomoce naukowe. Środki finansowe na remont budynku i jego wyposażenie zostały pozyskane z budżetu państwa oraz  budżetu gminy.

   1 września 2001 r. stanowisko dyrektora Szkoły Podstawowej w Ostrowie Lubelskim objęła Julita Góźdź. W tym czasie do 9 oddziałów klas I - VI uczęszczało 190 uczniów, zatrudnionych było 17 nauczycieli i 5 pracowników. 14 czerwca 2008 r. szkoła otrzymała nowy sztandar i odbyła się uroczystość nadania imienia Zygmunta I Starego, która była integralną częścią obchodów 460 - lecia nadania praw miejskich dla Ostrowa Lubelskiego.  W październiku 2002 r. oddano do użytku wszystkie sale dydaktyczne w budynku gimnazjum, które w szczytowym okresie funkcjonowania kształciło w 11 oddziałach klas I, II i III - 258 uczniów.  Zatrudnionych było 21 nauczycieli i 4 pracowników. 17 października 2006 r. odbyła się uroczystość nadania szkole imienia Jana Pawła II, a w maju 2010 r. oddano do użytku boisko wielofunkcyjne "Orlik 2012". Gimnazjum w tej strukturze funkcjonowało do 31 sierpnia 2017 r.

   Od 1 września 2016 r. funkcję dyrektora szkoły pełni Katarzyna Równiak, nauczycielka historii. Kolejna reforma systemu edukacji wprowadzona przez MEN z dniem 1 września 2017 r. powoduje wygaszenie gimnazjów i przekształcenie systemu w ośmioletnie szkoły podstawowe, czteroletnie licea ogólnokształcące, pięcioletnie technika i trzyletnie szkoły zawodowe. Uchwałą Rady Miejskiej klasy gimnazjalne zostały włączone do struktury szkoły podstawowej, która przejęła nauczycieli i pracowników oraz wyposażenie. W roku szkolnym 2017/2018 do 15 oddziałów uczęszcza 280 uczniów. 174 uczniów w 10 oddziałach szkoły podstawowej i 106 uczniów w 5 oddziałach klas gimnazjalnych. Zatrudnionych jest 28 nauczycieli i 8 pracowników administracji i obsługi. Szkoła rozpoczęła procedurę zmiany imienia. We wrześniu 2017 r. rada pedagogiczna, rada rodziców i samorząd uczniowski skierowały wniosek do Rady Miejskiej w Ostrowie Lubelskim o nadanie szkole imienia Jana Pawła II. Na mocy Uchwały Nr XXXIV/196/17 Rada Miejska w Ostrowie Lubelskim w dniu 30 listopada 2017 r. dotychczasowe imię szkoły „Zygmunta I Starego” zmieniła na imię „Jana Pawła II”.